Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δείχνει έτοιμη να παραμείνει ενεργή στις αγορές ομολόγων της...
ευρωζώνης για το μεγαλύτερο μέρος του 2018, ανατρέποντας τις προσδοκίες πως οι φορείς χάραξης πολιτικής θα έδιναν τέλος στο εμβληματικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ύψους 60 δισ. ευρώ μηνιαίως, ήδη από τον Ιούνιο της επόμενης χρονιάς.
Οι παρατηρητές της ΕΚΤ περιμένουν πλέον πως ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρός της, θα ανακοινώσει στο επόμενο διοικητικό συμβούλιο στις 26 Οκτωβρίου ότι η κεντρική τράπεζα θα συνεχίσει τις αγορές περιουσιακών στοιχείων μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο -ή πιθανώς και μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018.
«Είναι η πρώτη φορά από όταν ξεκίνησε το QE, που η επικοινωνία από τους φορείς χάραξης της νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης είναι σαφής: τόσο τα ‘γεράκια’ όσο και τα ‘περιστέρια’ φαίνεται να συμφωνούν ότι το tapering θα είναι αργό», υπογράμμισε ο Frederik Ducrozet, οικονομολόγος στην Pictet Wealth Management.
Η χρυσή τομή είναι ότι, ως αντιστάθμισμα στην παραμονή στην αγορά για περισσότερο καιρό, οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης θα αγοράζουν από τον Ιανουάριο και μετά λιγότερα ομόλογα κάθε μήνα. Το ποσό θα μπορούσε να υποχωρήσει από τα τρέχοντα επίπεδα των 60 δισ. μέχρι και στα 20 δισ. ευρώ, σε περίπτωση που το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ παρατείνει το QE μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018. Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότεροι αναλυτές ανέμεναν πως το συμβούλιο θα αγόραζε ομόλογα αξίας 40 δισ. ευρώ τον μήνα, αλλά μόνο για τους πρώτους έξι μήνες της χρονιάς.
Οι επενδυτές ενδιαφέρονται περισσότερο για το συνολικό ποσό των περιουσιακών στοιχείων που αγοράζει η ΕΚΤ, αντί για την ταχύτητα των αγορών. Επομένως, ποιο είναι το πλεονέκτημα της αγοράς λιγότερων ομολόγων κάθε μήνα και της παραμονής στις αγορές για περισσότερο χρόνο;
Ισχυρότερο guidance επιτοκίων
Το βασικό κίνητρο για πιο αργό tapering είναι πως θα αποκρούσει τις προσδοκίες για άνοδο επιτοκίων στην ευρωζώνη μέσα στο 2019. Αυτό, με τη σειρά του, θα πρέπει να εξαφανίσει ένα από τα μεγάλα εμπόδια για έξοδο από το QE: την ισχύ του κοινού νομίσματος.
Το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης της τράπεζας είναι τώρα στο μηδέν, ενώ το επιτόκιο καταθέσεων είναι στο -0,4%, στην ουσία χρεώνει τις τράπεζες επειδή κρατούν μετρητά. Το συμβούλιο της ΕΚΤ είχε υποσχεθεί να κρατήσει τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλά «πολύ μετά τον ορίζοντα» του QE, για να παγιώσει την οικονομική ανάκαμψη της περιοχής.
Μέχρι το 2019, το βασικό επιτόκιο της Fed αναμένεται να αυξηθεί από τα τρέχοντα επίπεδα μεταξύ 1% και 1,25% σε περίπου 2%. Η διεύρυνση της διαφοράς μεταξύ των επιτοκίων της ευρωζώνης και των ΗΠΑ θα πρέπει να δημιουργήσει ένα «ταβάνι» για το κοινό νόμισμα και να αυξήσει τις πιθανότητες η ΕΚΤ να πιάσει τον στόχο για πληθωρισμό λίγο κάτω του 2%.
«Ο κύριος λόγος για τον οποίο το κάνουν, είναι για να ισχυροποιήσουν το μελλοντικό guidance. Αυτό έχουν περισσότερο στο μυαλό τους στο συμβούλιο», τόνισε ο Carsten Brzeski, οικονομολόγος στην τράπεζα ING-DiBa.
Αντιμετώπιση της έλλειψης
Ένα χρόνιο πρόβλημα με το QE της ευρωζώνης είναι πως οι αγορές έχουν εδώ και καιρό υποπτευθεί ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να «ξεμείνει» από περιουσιακά στοιχεία για να αγοράσει, δεδομένου πως οι νομικοί περιορισμοί στο ποια κυβερνητικά ομόλογα μπορεί να αγοράσει, είναι πιο αυστηροί σε σύγκριση με άλλων κεντρικών τραπεζών.
Ο σχεδιασμός του προγράμματος προβλέπει πως τα ομόλογα αγοράζονται ανάλογα με τα κεφάλαια με τα οποία συμμετέχει κάθε εθνική κεντρική τράπεζα στην ΕΚΤ -ουσιαστικά αντανακλώντας το μέγεθος των οικονομιών των κρατών μελών, μεταξύ των οποίων η μεγαλύτερη είναι της Γερμανίας. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει και πολύ γερμανικό χρέος που να είναι επιλέξιμο για αγορές.
Αυτοί οι περιορισμοί γίνονται πιο χαλαροί όσο περισσότερο διαρκεί το πρόγραμμα και όσο πιο βραδύς γίνεται ο ρυθμός των αγορών, με περισσότερο χρέος να καθίσταται διαθέσιμο για αγορά με τον καιρό, καθώς οι γερμανικές αρχές εκδίδουν περισσότερο χρέος.
Οι αξιωματούχοι θεωρούν ότι έχουν μείνει ακόμη ομόλογα αξίας 300 δισ. ευρώ στην ευρωζώνη για να αγοράσουν. Θα προτιμούσαν να δεσμευθούν για αγορές ελαφρώς μικρότερης αξίας από τα 300 δισ., για να έχουν κάποιο περιθώριο να επιταχύνουν σε περίπτωση που επιδεινωθούν οι συνθήκες.
«Πρέπει να αφήσεις στον εαυτό σου λίγο χώρο. Όσο μεγαλύτερη η μείωση, τόσο περισσότερη η φερεγγυότητα», ανέφερε ο κ. Ducrozet.
Αποφυγή εκρήξεων
Ένα άλλο θέλγητρο του πιο αργού tapering είναι πως αποτελεί ενδεδειγμένο συμβιβασμό για φορείς χάραξης πολιτικής και για Ευρωπαίους επενδυτές.
Θα προσφέρει στις αγορές περισσότερο χρόνο να προετοιμαστούν για την ημέρα που η ΕΚΤ θα σταματήσει να αυξάνει το απόθεμα κυβερνητικών ομολόγων, κάνοντας παράλληλα τους φορείς χάραξης πολιτικής να κρατήσουν χαμηλά τα επιτόκια για μεγάλη χρονική περίοδο.
Οι φορείς χάραξης πολιτικής είναι όλο και πιο βέβαιοι πως οι αγορές μπορούν να τα βγάλουν πέρα με λιγότερη στήριξη. «Η οικονομία δεν είναι κβαντική φυσική, δεν ξέρουμε πώς ακριβώς θα αντιδράσουν οι αγορές», σχολίασε ένα μέλος του συμβουλίου. «Θα προσπαθήσουμε να ελαχιστοποιήσουμε όσο το δυνατό περισσότερο τον αντίκτυπο στις αγορές, αλλά δεν χρειάζεται να ενεργήσουμε με τρόπο που θα προκαλέσει μεγάλη ζημία».
Και ενώ επιθετικά μέλη όπως η Bundesbank της Γερμανίας θα προτιμούσαν έξοδο νωρίτερα, ταυτόχρονα γνωρίζουν πως μια μείωση των αγορών από 40 δισ. ευρώ τον Ιούνιο σε μηδέν τον Ιούλιο είναι απίθανο να συμβεί. Μια απόφαση να δεσμευτούν για πιο παρατεταμένο tapering θα μπορούσε να αποδειχθεί η πιο φθηνή επιλογή.
Τυχόν αντιρρήσεις είναι πιθανό να παραμείνουν εσωτερικά και δεν θα υπάρξει διαρροή στη δημόσια σφαίρα.
